Zgłębić treść to nie oznacza wyszukać intencję autora
Von gracefulbelfry760, 03:46

Zgłębić tekst to nie znaczy znaleźć intencję autora, tu sprzeciw wobec hermeneutyki roman­tycznej,,, jest najbardziej żywy; pod tym względem ideał „kongenialności" odegrał opłakaną funkcję. Kultowe jest hasło, które pewnie wyprzedziło do tej pory ro­mantyków, albowiem cytuje je Kant: odgadnąć autora le­piej aniżeli on się sam jeden rozumiał. Rozziew sensu a także in­tencji sprawia sytuację zupełnie swoistą, utraci­liśmy „ poparcie " teorii autora, która w większości wypadków nie wydaje się mnie popularna, natomiast w najlepszym razie może być odtworzona dopiero na bazie tekstu.

Jak twierdzi Gadamer, gdyby dla zrozumienia wiersza wystarczyło pojąć jego autora, równie dobrze ja samodzielnie mógłbym napisać ów utwór poetycki. Przekroczenie; planów poprzez sens oznacza jednak, że rozumie­nie porusza się w przestrzeni nie psychologicz­nej, tudzież semantycznej, którą zakreślił tekst odci­nając się od planów pomyślanej. Oraz w tejże powierzchni sensu odczytanie ma postawić hipotezę sensu, po­stawić na swoją wiarygodność tudzież poświadczyć włas­ne widoki za pomocą metod krytycz­nych. Nieodzowność uformowania sensu, postawienia na sens, potwierdzenia zakładu wedle wymagań lo­giki prawdopodobieństwa wydaje się przeciwwagą tego, co wolno by określić niemotą tekstu. Bardzo podobnie rzecz się ma ze zrozumieniem tekstu w elemencie jego odniesień. Waga tekstu nie znaj­duje się poza nim, po stronie domniemanej zamiarów autora, lecz przed -nim, po stronie nie-ostensywnych odniesień, po stronie otoczenia, jaki nam zapoczątkowuje. Ma ­my pojąć nie oryginalną sytuację mowy, lecz to, co w nie-ostensywnych odniesieniach tekstu celuje w świat, ku któremu eksploduje także przypadek czytelnika, jak i autora. Nie idzie całkiem o to, ażeby interpretacja wskrzesiło autora czy nawet jego sy­tuację; zwraca się ono ku pewnemu światu propo­nowanemu, otwartemu poprzez odniesienia tekstu.

Zrozumieć tekst to zmierzać za ruchem sensu prowadzą­cego od tego, co tekst mówi, do tego, o czym mówi. Wydostaję się oprócz moją sytuację czytelnika jak również poza sytuację autora ku możliwym sposobom istnienia w świecie, które treść otworzył mi a także odsłonił; Gada­mer mieni to „zbieżnością horyzontów" w rozu­mieniu historycznym. To spotkanie z tekstem jest nieintersubiektywne tudzież niedialogowe, dzieje się tam, gdzie nie ma już tekstu oraz mnie, w materii na­kierowanej ku horyzontowi otoczenia, gdzie zostaje przekroczona każda z tych 2 kondycji Jeśli zatem za­chowujemy język hermeneutyki romantycznej, mó­wiąc o pokonaniu odległości, o ,,uczynieniu włas­nym" - o przywłaszczeniu - Aneignen - tego co inne, obce, musimy przedstawić obowiązującą poprawkę: czynimy własnym, przywłaszczamy sobie nie obce przejście, odległą intencję, niegdysiejszą kondycję, ale ponadzdarzeniowy sens i zakres świata, do jakiego tenże sens nas odsyła. Modelem tego przy­właszczenia sensu oraz odniesienia nie jest najmniej zbieżność świadomości we wczuwaniu się czy współ-odczuwaniu ani w pewnych przypadkach intersubiektywności. Stawanie się w mowie sensu a także od­niesienia tekstu to nie tyle rozpoznawanie Drugiego, co stawanie się świata w mowie.

[Kommentare (0) | Kommentar erstellen | Permalink]